Asgari fiyatta birinci toplantı 7 Aralık’ta, ikinci toplantı ise 14 Aralık’ta yapılacak. TÜRK-İŞ Lideri Ergün Atalay, taban fiyatta birinci sayısı açıkladı.
“7 BİN 785 LİRA KIRMIZI ÇİZGİ”
Hükümet kanadı ve patron temsilcileriyle bir uzlaşı halinde süreci ilerletmek istediklerini söyleyen Atalay, 7 bin 785 liranın altındaki sayısı kabul etmeyeceklerini belirtti. “Kırmızı çizgi bu onun üzerine çıkmak gerekiyor” dedi. Peki 2023 yılının yeni minimum fiyatı için artırım pazarlığı hangi düzeyde dengelenir? İşte ayrıntılar…
Yeminli Mali Müşavir ve Ekonomist Muhammet Bayram hususla ilgili milliyet.com.tr’ye yaptığı açıklamada şu tabirleri kullandı:
“Sayın TÜRK İŞ Lideri Atalay, minimum fiyat pazarlığında 7 bin 785 lira altında masada oturmayız açıklamasında bulundu. Biz daha evvel de taban fiyatla alakalı yapmış olduğumuz iddialarda ve verdiğimiz demeçlerde bu seviyeyi belirtmiştik. Pekala bu düzey ne? Bu düzey TÜRK İŞ’in aylık enflasyon ile birlikte yapmış olduğu açlık hududuna ait belirlemedir.
‘AÇLIK SONUNUN ALTINDAKİ TABAN FİYATI KABUL ETMEYİZ DİYOR’
4 kişilik bir ailenin yoksulluk sonu da 25 bin 400 düzeyindedir. Sayın Ergün Atalay’ın belirtmiş olduğu bu meblağ açlık hududunun altında minimum fiyatı kabul etmemelerini belirtiyor. Yeniden minimum fiyatla ilgili görüşmeler yapılacak buna ait hem hükümet yetkililerinin yapmış olduğu açıklamalarda ‘Biz çalışanlarımızı enflasyon altında ezdirmeyeceğiz’ denilmişti. Sayın Cumhurbaşkanının açıklamasında ise ‘Biz ayakları yere basan bir düzenleme yapacağız’ telaffuzundan yola çıkarak temmuz ayı minimum fiyat artışında yüzde 42 enflasyon varken yüzde 30 artırım yapılmıştı. Burada 12 puanlık fark kelam bahsidir.
‘EN AZ YÜZDE 40’LIK ARTIŞ YAPILACAK’
Sene sonu enflasyonunun yüzde 25-30 ortasında gerçekleşeceğini farz edersek en az yüzde 40’lık bir artış yapılabileceğini söylüyoruz. Burada 5 bin 500 TL olan taban fiyat seviyesinde yüzde40 artış yapılırsa 7 bin 700 TL, yüzde 45 artış olursa 7 bin 975 TL, yüzde 45 artış olursa 8 bin 250 TL sayısına ulaşır.
ASGARİ FİYATTA EN GERÇEKÇİ SAYI NE?
Hep söylemiş olduğumuz üzere yıllardır tenkit konusu olunan açlık sonunun altında taban fiyat olmaz yaklaşımıyla birlikte yüzde 45 yahut yüzde 50’lik bir artırım artışı gündeme gelecektir. Ancak ben ruhsal hudut olması açısından 8 bin TL fiyatının en gerçekçi sayı olduğunu düşünüyorum.
Bu fiyatların üzerindeki sayıların söylem edilmesi manipülatif telaffuzlardan ibarettir. Zira zikredilen 9 bin 500-10 bin-11 bin TL fiyatları bir beklenti ve algı oluşturmaktadır. Yani bu beklenti şayet gerçekleşmezse çalışanlar da hayal kırıklığına uğrayabilirler. Bu kapsamda hem piyasayı yanlışsız yönlendirmek hem de beklentileri yönetebilmek ismine gerçek ve gerçekçi açıklamaların yapılması elzemdir.
Zaten TÜRK İŞ Lideri da daha evvelki açıklamalarında fiyat söylemenin yanlış olduğunu bunların piyasa içerisinde farklı algılandığını hem patronlarca hem de çalışanlarda bunun berbata kullanıldığından bahsetmişti. Bu kapsamda gerçekçi sayılar üzerinde durmak gerekiyor 8 bin lira ile 8 bin 250 lira ortasındaki sayı enflasyonun üzerinde bir sayıdır. Çalışanların evvelce aldığı enflasyon farkı kendilerini enflasyon karşısında bir nebze nefes aldıracaktır.
2023 MİNİMUM FİYATINDA DE TÜM TARAFLARIN ŞAD OLACAĞI BİR SEVİYE ORTAYA ÇIKAR MI?
Hem TİSK Lideri hem TÜRK İŞ Başkanı’nın yaklaşımları pek makul ve yerindedir. Esasen bizim de daha evvel söylemiş olduğumuz üzere taban fiyat dışında birtakım hususlar vardı. EYT kapsamında emekli olacakların kıdem tazminatı ödemesine ait ve birebir formda SGK priminde yapılan 5 puanlık indirimin sabitlenmesi formunda. Dün TİSK Lideri yaptığı açıklamada Bakan Alım ile görüştüklerini ve onay aldıklarını söylemişti. Bugün sayın Bakan Nebati’nin yaptığı açıklamada kıdem tazminatının ödenebilmesi için patronlara KGF dayanaklı kredi verileceği belirtildi. Bu değerli bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımdan da yola çıkarak tarafların taban fiyatın belirlenmesinde olumlu olduklarını ve beraberce oy birliği ile tekrar fiyat belirlenebileceğini düşünüyorum.
Çünkü minimum fiyatın az belirlenmesi demek vatandaşlarımızın ve ücretlilerin enflasyon karşısında ezdirilmesi demektir. Fazla belirlenmesi kayıt dışılığa, herkesin taban fiyatlı üzere çalıştırılmasına ve istihdam kaybına yol açacaktır. O yüzden bu dengeyi kesinlikle gözetmek gerekiyor.
Nihai toplantı sonucunda verilen sayının oy birliği ile çıkacağını yüksek ihtimal görüyorum.
ASGARİ FİYATTA KESİN KARAR ARALIK SONU DEĞİL DE DAHA ERKEN BİR TARİHTE BELİRLENEBİLİR Mİ?
Daha evvelki toplantıların 4. sefere uzamasının sebebi tarafların uzlaşamamasıydı. Şayet oy birliği olursa 3. toplantıda da bu karar alınabilir. Toplantılarda şöyle bir durum kelam konusu: Hem patron hem emekçi kesitlerinin temsilcileri bilimsel bilgiler üzerinde çalışıyor. Minimum fiyatın belirlenmesinin bir kıstası yoktur. Enflasyon oranında belirlenme kuralı da yoktur. Lakin bilimsel bilgiler üzerinde taraflar çalışmaktadır. Bu çalışma en fazla aralık sonu prestijiyle bitecektir.”
